Εγκέφαλος και Άγιος Βαλεντίνος: Ο έρωτας δημιουργεί ένα συνονθύλευμα συναισθημάτων στο σώμα μας, μία έκρηξη όλων των «χαρούμενων χημικών αντιδράσεων» στο σύστημα. Συμπτώματα όπως ταχυκαρδία, σφίξιμο στο στομάχι και έντονες μεταβολές διάθεσης όπου τη μια στιγμή είμαστε πανευτυχείς και την επόμενη αγχωμένοι και αποσυντονισμένοι. Όλα αυτά αποτελούν τη νευροχημική αντίδραση στον εγκέφαλό μας , υπό την επήρεια έρωτα.
Βάση της εξελικτικής ψυχολογίας, ο εγκέφαλός μας έχει εξελιχθεί έτσι ώστε να αναπαραχθούμε και όχι για να απολαμβάνουμε την ευφορία που φέρνει ο έρωτας. Γι’ αυτό το λόγο και δεν υπάρχει μεγάλη διάρκεια του ενθουσιασμού που βιώνει κανείς στα αρχικά στάδια μιας γνωριμίας. Οι έρευνες των Νευροεπιστημών αποδεικνύουν συνεχώς πως όλα τα συναισθήματα που βιώνουμε στα αρχικά στάδια της σχέσης, είναι αποτέλεσμα κάποιων βιοχημικών συστατικών που παίζουν καίριο ρόλο στην αντίδρασή μας όταν ερωτευόμαστε. Η εμπειρία του έρωτα χωρίζεται σε τρία στάδια: Πόθος, Έλξη, Προσκόλληση.
Σε μία πρόσφατη έρευνα συμμετείχαν 10 γυναίκες και 7 άντρες που περνούσαν από το αρχικό στάδιο του έρωτα που βρισκόταν σε σχέση από ένα μήνα έως και δύο χρόνια. Η ομάδα των ερευνητών τους ζήτησε να δουν δύο φωτογραφίες, μία του συντρόφου τους και μία από ένα άλλο άτομο με παρόμοια χαρακτηριστικά προσώπου όσο βρισκόταν σε λειτουργική μαγνητική τομογραφία. Τα αποτελέσματα έδειξαν, πως οι συμμετέχοντες που δήλωναν ερωτευμένοι είχαν έντονη ενεργοποίηση στο ίδιο νευρωνικό κύκλωμα στον εγκέφαλο που ενεργοποιείται όταν κάποιος είναι εθισμένος σε ναρκωτικές ουσίες (ArthurAron, 2015). Στα αρχικά στάδια του έρωτα παρατηρείται επίσης και αυξημένη ροή του αίματος σε ένα βασικό κέντρο ευχαρίστησης του εγκεφάλου, τον επικλινή πυρήνα.
Ποια είναι, λοιπόν, τα βασικά συστατικά που προκαλούν όλα τα παραπάνω συναισθήματα;
1. Ντοπαμίνη
Η συγκεκριμένη ουσία εκκρίνεται από την περιοχή του υποθαλάμου που λειτουργεί ως σύνδεσμος μεταξύ του ενδοκρινικού συστήματος και του νευρικού συστήματος. Η έκκριση ντοπαμίνης ευθύνεται για την ευφορία που αισθάνεται κανείς κατά τη διάρκεια μιας καινούριας σχέσης καθώς και της σεξουαλικής πράξης. Σε γενικές γραμμές είναι η ουσία που ευθύνεται για την καλή διάθεση και την απόλαυση, καθώς το αίσθημα της επιβράβευσης.
2. Ωκυτοκίνη
Η συγκεκριμένη ουσία συσχετίζεται άμεσα με το συναίσθημα του δεσμού, της ασφάλειας και του δεσίματος. Εκκρίνεται επίσης από την περιοχή του υποθαλάμου και ενεργοποιείται εντονότερα και στη μητρική και τη ρομαντική αγάπη. Για παράδειγμα έκκριση ωκυτοκίνης παρατηρείται κατά τη διάρκεια του τοκετού και του θηλασμού αλλά και κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής πράξης και του οργασμού. Η αφή ενεργοποιεί σε μεγάλο βαθμό την έκκριση ωκυτοκίνης και ευθύνεται για το αίσθημα εμπιστοσύνης ανάμεσα σε δύο ανθρώπους.
3. Σεροτονίνη
Η σεροτονίνη συσχετίζεται με τη διάθεση και την όρεξη για κατανάλωση φαγητού. Όσο περισσότερη ντοπαμίνη εκκρίνεται, τόσο λιγότερη σεροτονίνη παράγεται. Συγκεκριμένα, στα αρχικά στάδια του έρωτα τα άτομα παρουσιάζουν λιγότερη έκκριση σεροτονίνης, κάτι που παρατηρείται και στα άτομα διαγνωσμένα με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή.
4. Βασοπρεσίνη
Η συγκεκριμένη ουσία επίσης εκκρίνεται από την περιοχή του υποθαλάμου και έχει σημαντικό ρόλο στη διαδικασία του δεσίματος ενός ζευγαριού και το αίσθημα ασφάλειας και εμπιστοσύνης. Στους άντρες, η έκκριση βασοπρεσίνης συσχετίζεται άμεσα με την κοινωνική συμπεριφορά και τους κοινωνικούς κανόνες, καθώς και την ανταγωνιστική συμπεριφορά ανάμεσα στους άντρες κατά την διεκδίκηση μιας γυναίκας.
5. Τεστοστερόνη
Η συγκεκριμένη ουσία ευθύνεται για το αίσθημα της έλξης και της σεξουαλικής χημείας στους άντρες. Ενεργοποιεί τα συναισθήματα της αγάπης, επιθυμίας αλλά και πατρικής φροντίδας, αυξάνοντας την έκκριση ωκυτοκίνης. Για την ακρίβεια, αυξάνει κατά πολύ την λίμπιντο των ανδρών, ενισχύοντας παράλληλα και το αίσθημα της ευθύνης και βαθιάς αγάπης για τη σύντροφο και για το παιδί.
Ο έρωτας και η αγάπη αποτελούν τα πιο περίπλοκα συναισθήματα μέχρι σήμερα, ειδικά στους ανθρώπους, όμως η βάση τους έγκειται στις νευροχημικές διεργασίες του εγκεφάλου μας.
