Τι ειναι η Νευροψυχολογία?

Η Νευροψυχολογία είναι η ειδικότητα που γεφυρώνει τις επιστήμες της ψυχολογίας και των Νευροεπιστημών, με στόχο την κατανόηση μίας ψυχικής δυσκολίας, ή νευρολογικής διαταραχής σε συνάρτηση με τη λειτουργία του εγκεφάλου.

Η νευροψυχολογική γνώση έχει διττή εφαρμογή:

1) Εφαρμόζεται στην αξιολόγηση, διαχείριση και αποκατάσταση των ατόμων (παιδιά-έφηβοι-ενήλικες) που έχουν υποστεί νευρολογικό τραύμα – βλάβη, ή όταν παρουσιάζεται κάποια αναπτυξιακή διαταραχή. Συγκεκριμένα, αξιολογούνται τα συμπτώματα μέσω ειδικών νευροψυχολογικών μέσων ή ψυχομετρικών διαδικασιών (εξειδικευμένων τεστ), προκειμένου να κατανοήσουμε πώς η διαταραχή αυτή εμφανίζει αφ' ενός συμπτώματα στις γνωστικές ικανότητες (μνήμη, συγκέντρωση, προσοχή, ικανότητα λόγου) και αφ' ετέρου, συμπτώματα στη ψυχολογική κατάσταση του ατόμου, λόγου χάρη στη σκέψη και τη συμπεριφορά. Για παράδειγμα, ένα άτομο που έχει υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο που επηρεάζει μια συγκεκριμένη δομή του εγκεφάλου μπορεί να παρουσιάσει αρνητικές συμπεριφορές, ή/και διαταραχές λόγου και επικοινωνίας, ή ένα παιδί με επιληψία μπορεί να βιώνει δυσκολίες με τις ικανότητες λόγου και μάθησης, λόγου χάρη.

2) Εφαρμόζεται ψυχοθεραπευτικά, λαμβάνοντας υπόψη τη λειτουργία και τον ρόλο του εγκεφάλου στις σκέψεις, στα συναισθήματα και στην έκφραση της ψυχικής δυσκολίας, όπως λόγου χάρη στην αναγνώριση και ανακούφιση των κρίσεων πανικού.

Γιατί ο γιατρός μου με παρέπεμψε για Νευροψυχολογική Αξιολόγηση?

Ο γιατρός σας (συνηθέστερα ειδικός νευρολόγος, ψυχίατρος, ή παιδοψυχίατρος) θα σας παραπέμψει για νευροψυχολογική αξιολόγηση όταν παρουσιαστούν ανησυχίες σχετικά με τις νοητικές / γνωστικές σας λειτουργίες. Αυτό μπορεί να εκδηλωθεί ως προβλήματα στη συγκέντρωση, προσοχή, στις λεκτικές ικανότητες, στην οργάνωση και εκτέλεση στόχων, στη μνήμη και αντίληψη, μάθηση, προσωπικότητα. Οι αλλαγές αυτές μπορεί να έχουν προκληθεί από παθολογικές, ψυχολογικές, νευρολογικές ή και γενετικές αιτίες.

Η Νευροψυχολογική αξιολόγηση είναι συμπληρωματική της ιατρικής εξέτασης. Μαζί με τα αποτελέσματα της Νευροψυχολογικής αξιολόγησης, μπορούμε να:

• προσθέσουμε μία σημαντική πληροφορία στο 'παζλ' της διάγνωσης του ειδικού ιατρού.
• να εντοπίσουμε την εγκεφαλική βλάβη αντικειμενικά και αξιόπιστα, ειδικά όταν οι τεχνικές απεικόνισης δεν είναι αρκετά διαφωτιστικές (π.χ. συμπληρωματικά με τη μαγνητική τομογραφία, ή με το εγκεφαλογράφημα)
• διαχωρίσουμε διάφορους τύπους νευρολογικών διαταραχών
• συλλέξουμε πληροφορίες για την συναισθηματική και γνωστική κατάσταση του ατόμου
• χρησιμοποιήσουμε τα αποτελέσματα ως βάση για την αποκατάσταση της δυσλειτουργίας
• να απαντήσουμε σε ερωτήματα όπως εάν το άτομο που έχει εξετασθεί μπορεί να οδηγήσει, εάν μπορεί να επιστρέψει στη δουλεία ή σπουδές του, να διαχειριστεί ο ίδιος τα οικονομικά του, να είναι λειτουργικά ανεξάρτητος κ.ο.κ.

Τί περιλαμβάνει μία νευροψυχολογική αξιολόγηση?

Το πρώτο στάδιο είναι η κλινική συνέντευξη, όπου ο νευροψυχολόγος σας κάνει μια σειρά από ερωτήσεις που θεωρεί σημαντικές, όπως το προσωπικό και οικογενειακό σας ιστορικό, τη φαρμακευτική σας αγωγή, τη διάθεσή σας και πιθανές μεταβολές σε αυτήν. Η αξιολόγηση πραγματοποιείται σε μορφή εξέτασης μέσω δοκιμασιών που ολοκληρώνονται με χαρτί και μολύβι ως επί το πλείστων, με ειδικά τεστ που είναι στατιστικά έγκυρα.

Η διάρκεια της εξέτασης εξαρτάται από τον ίδιο τον εξεταζόμενο καθώς και το ζήτημα που διερευνάται. Κάποιες δοκιμασίες θα σας φανούν εύκολες και κάποιες δύσκολες, αλλά το σημαντικό είναι να διατηρήσετε το κίνητρό σας και να προσπαθήσετε στο μέγιστο των δυνατοτήτων σας καθώς οι λεπτομερείς πληροφορίες που θα συλλεχθούν από την εξέτασή σας να συμβάλλει στην αρτιότερη μετέπειτα φροντίδα σας. Κατά μέσο όρο, η διαδικασία νευροψυχολογικής αξιολόγησης μπορεί να διαρκέσει τουλάχιστον 90 λεπτά.

Τι είναι οι γνωστικές λειτουργίες?

Ουσιαστικά, είναι όλες οι νοητικές ικανότητες στις οποίες βασιζόμαστε στην καθημερινότητα μας.

Η Συνολική γνωστική κατάσταση, η προσοχή και η συγκέντρωση, η ταχύτητα επεξεργασίας πληροφοριών και ερεθισμάτων, η μνήμη, οι μαθησιακές ικανότητες, οι γλωσσικές ικανότητες, η διάθεση, και οι, οπτικό-χωρητικές λειτουργίες είναι ορισμένα παραδείγματα αυτών.

Σε ποιες περιπτώσεις μπορούμε να βοηθηθούμε από τον Νευροψυχολόγο?

Ανάλογα το αίτημα του ενδιαφερόμενου ατόμου.

Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, η Νευροψυχολογία έχει διπλή εφαρμογή, τόσο στην αξιολόγηση και θεραπευτική αποκατάσταση των νευρολογικών και αναπτυξιακών διαταραχών όσο και στην ψυχοθεραπευτική υποστήριξη ενός ενδιαφερόμενου ατόμου.

Κάποιες ενδεικτικές διαταραχές που μπορούν να επωφεληθούν από την υποστήριξη του Νευροψυχολόγου είναι:

• Άνοια (Alzheimer, ήπια γνωστική εξασθένηση, μετωπιαία- κροταφική άνοια)
• Συναφείς νευροεκφυλιστικές δυσλειτουργίες (νόσος Parkinson, χορεία Huntington's, σκλήρυνση κατά πλάκας)
• Επιληψία (προεγχειρητικός έλεγχος, μετεγχειρητικός έλεγχος και αποκατάσταση)
• Διαταραχές ύπνου
• Κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις (δυσλειτουργία των γνωστικών ικανοτήτων μετά από ατύχημα)
• Εγκεφαλικά επεισόδια
• Ενδοκρινικές διαταραχές
• Διαταραχές μάθησης και προσοχής (Δυσλεξία, Δυσπραξία, Δυσαριθμησία, ΔΕΠΥ)
• Ψυχικές δυσκολίες, όπως κατάθλιψη, άγχος, κρίσεις πανικού, Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή)
• Αναπτυξιακές διαταραχές και διαταραχές μνήμης και μάθησης